Lezen voor je examen of voor je leven?

Lezen en lezen voor het centraal examen… Dat zijn twee dingen, twee verschillende dingen, vinden wij bij Blink Nederlands. De getoetste leesvaardigheid op het examen is heel andere koek dan lezen voor het leven, alert zijn op signalen in de tekst, argumentatie doorzien, inzicht krijgen in de impact van citaten en het effect van voorbeelden in een artikel op waarde schatten. Leerlingen die in klas 4,5 en 6 toewerken naar hun examen Nederlands moeten beide kunnen: het beantwoorden van examenvragen én het doorgronden van geschreven bronnen!

In Blink Nederlands werken leerlingen in de thematische modules op heel verschillende manieren met bronnen. Teksten met vragen zoals op het examen vermijden we, maar daar staat een andere benaderingswijze tegenover die veel betekenisvoller is dan de bekende examenvoorbereiding. Betekenisvol, omdat het in de opdrachten in Blink Nederlands in de eerste plaats gaat om de inhoud van de teksten.

Een voorbeeld

In de module Begin van het einde gaan leerlingen aan de slag met de vraag of de toekomst, met alle technologische vooruitgang, iets is om naar te verlangen of iets is om met vrees tegemoet te zien. Leerlingen lezen artikelen over kunstmatige intelligentie, ingrijpen in DNA,  dystopische werelden (ook literatuur dus) en meer onderwerpen. Ze krijgen inzicht in de manier waarop innovaties in tekst en beeld gepresenteerd worden, ze stellen kritische vragen bij teksten. Uiteindelijk formuleren leerlingen een eigen standpunt en zetten daarbij goed uitgewerkte argumenten in.

Dát is leesvaardigheid zoals Blink Nederlands die verwerkt in het lesmateriaal, gebruik makend van didactiek en werkvormen die leiden tot diep lezen, zoals bijvoorbeeld toegepast in het beproefde ‘sandwichmodel’ van Marieken Pronk en Bert de Vos (2018). Leerlingen zijn altijd actief bezig met de tekst: voor, tijdens en na het lezen. Zo worden ze betere lezers en dat is de beste examenvoorbereiding.

En toch …

Natuurlijk bereidt Blink Nederlands leerlingen óók voor op het maken van het centraal examen. Leerlingen krijgen handvatten om allerlei vraagsoorten aan te pakken en kunnen hun examenvaardigheden trainen met Examenkracht. Dit programma van VO-content maakt vanaf volgend schooljaar deel uit van de licentie van Blink Nederlands. Leerlingen kunnen oefenen met examens die aansluiten bij hun niveau, ze krijgen feedback op gegeven antwoorden en kunnen gebruik maken van video’s met extra uitleg.

Focus op echte leesvaardigheid

Ten slotte: het alsmaar oefenen met behulp van examenteksten in je lessen levert geen leesvaardiger leerlingen op, zoals je kunt lezen in het boek van Beers & Probst (2017)  Disrupting thinking: Why how we read matters (zie ook de recensie van dit boek van Blink-collega Karen Wentzel in Levende Talen). Het levert hoogstens leerlingen op die hun examen goed maken, maar geen leerlingen die kritisch kunnen lezen en inzicht hebben in de impact van taal. Geen leerlingen die plezier hebben in het vak Nederlands. Voldoende redenen om in te zetten op echte leesvaardigheid, echt tekstbegrip en het lezen van een breed aanbod aan rijke teksten!

Meer lezen?

Beers & Probst (2017) Disrupting thinking: Why how we read matters. New York: Scholastic. Isbn 978 13 381 3290 8.

Pronk-van Eunen, M., & Vos, B. de. (2018). Lezen met de leessandwich: Een kansrijke didactiek bij Nederlands en mvt. Levende Talen Magazine, 105(2), 10–14. Link naar het artikel.

Wentzel, K. (2019). Leesvaardigheid: waarom blijven we doen wat we doen? Levende Talen Magazine, 106(3), 51–52. Link naar het artikel.

Blink (2021) Succesverhaal: ontdek het nieuwe lezen. Den Bosch. Link naar het artikel.