Cocreatie: een kijkje achter de schermen

Bij Blink ontwikkelen we al ons lesmateriaal in cocreatie met scholen. Dat houdt in dat we in allerlei fases van het ontwikkelproces samenwerken met docenten en leerlingen en volgen hoe zij het lesmateriaal ervaren. Wat is cocreatie, in welke fases van het ontwikkelproces vindt cocreatie plaats en wat zijn de inzichten bij Blink Nederlands?

Wat is cocreatie eigenlijk?

Cocreatie hoort bij Design Thinking, een concept voor innovatieve productontwikkeling. Het komt erop neer dat je in alle fases van het ontwikkelproces nauw samenwerkt met gebruikers en volgt hoe zij het product – in ons geval een leermiddel – ervaren. Lost het een probleem op? Worden ze er blij van? Sluit het aan bij hun manier van werken? Een belangrijk principe van cocreatie is ook dat ontwikkelaars nooit een volledig ‘af product’ voorleggen, zodat het mogelijk is om het in verschillende stappen te verbeteren.

Bij Blink bestaat het ontwikkelproces uit meerdere stappen die we samen met docenten en leerlingen zetten: als we een nieuw lesconcept onderzoeken, als we het eerste idee voor lesmateriaal uitwerken, als we het lesmateriaal in een try-out verwerken (en leerlingen en docenten ermee laten werken), etc.  Er is een blijvende dialoog tussen ontwikkelaars en de doelgroep. Een leermiddel van Blink is nooit af!

Observeren en interpreteren

Cocreatie bij Blink is cruciaal in het ontwikkelproces van ons lesmateriaal en daarom hebben we specialisten in dienst die niet alleen inhoudelijke vakkennis hebben, maar ook meester zijn in het observeren en interpreteren van situaties in de klas. Door deze observaties en gesprekken met leerlingen en docenten zien we wat werkt en wat niet. Met die inzichten passen we het lesmateriaal aan en soms gaan we zelfs terug naar de tekentafel.

Inzichten uit cocreatie van Blink Nederlands

Ook Blink Nederlands ontwikkelen we op die manier. Het afgelopen half jaar hebben zowel leerlingen als docenten gewerkt met de eerste twee modules Het merk ik© en Tegenpolen? Ons team van cocreatie heeft lessen bezocht en met zowel leerlingen als docenten gesproken. Het resultaat van al die observaties leidt bij Blink Nederlands bovenbouw tot een aantal concrete ingrepen in de lesmaterialen.

Om een beeld te geven van de inzichten zetten we één en ander op een rij.

Maak doelen concreter

Leerlingen willen weten aan welke doelen ze werken; docenten willen weten aan welke doelen ze met welke lesstof werken. Vanzelfsprekend! Van meet af aan zochten we naar een manier die leerlingen breder liet kijken dan alleen naar PTA-onderdelen. Het vak Nederlands is een groots vak dat ver reikt, verder dan klassen 4-5-6 op het havo/vwo; dat was ook ons uitgangspunt voor het zichtbaar maken van doelen.

We zagen echter dat leerlingen vooral efficiënt zijn, denken in kortetermijndoelen. Op die manier kijken ze ook naar les- en leerdoelen: maak zo concreet mogelijk wat we leren/oefenen en op welke manier bepaalde opdrachten bijdragen aan het vak Nederlands in de bovenbouw. “Geef overzicht en inzicht. Kijk niet te ver vooruit”, was het advies van docenten en leerlingen.

Zorg voor grotere gehelen

Docent-auteurs willen leerlingen en collega’s graag houvast geven, zodat leerlingen de noodzakelijke stappen zetten om tot begrip te komen. Veel opdrachten gingen ver in het begeleiden van dit proces. Voor leerlingen frustrerend: de stapjes waren klein en er zat te veel herhaling in. Kortom: leerlingen zagen zichzelf geen vorderingen maken, ze kregen onvoldoende inzicht in de kern van de lesstof. En … ze konden slecht verder werken. Docenten gaven aan dat ze leerlingen graag ook wat meer los laten, zodat zij de leerlingen zelf beter kunnen begeleiden. Voor hen was ook de hoeveelheid  materiaal soms een struikelblok: er is veel te kiezen. “Fijn als jullie daar meer inzicht in kunnen geven”.

Behoud samenhang van vaardigheden

Het is waardevol dat lesmateriaal voor het vak Nederlands laat zien dat vaardigheden samenhangen, dat leerlingen in de praktijk ervaren hoe de ene vaardigheid helpt om beter te worden in de andere vaardigheid. Op deze manier ontstaat er bovendien een afwisselend geheel van werkvormen. Docenten: “Onderwerpen en bronnen zijn boeiend en actueel en nodigen uit tot gesprek”. Dit is en blijft een belangrijk uitgangspunt voor Blink Nederlands.

Meer houvast in digitale verwerking

Blink Nederlands bovenbouw havo/vwo is een methode die gebruik maakt van online bronnen en verwerking. In de huidige lesomgeving is nog onvoldoende gebruik gemaakt van alle mogelijkheden die er zijn. Leerlingen zochten naar een plek waar ze aantekeningen en antwoorden konden noteren en opdrachten konden maken. De huidige oplossingen zijn niet ideaal en vragen om doorontwikkeling.

Momenteel verwerken we de inzichten uit de cocreatie in het lesmateriaal van Blink Nederlands. Een deel daarvan is meteen zichtbaar in de recent gepubliceerde module Begin van het einde, met als thema toekomst.

Meedoen?
Lesmateriaal ontwikkelen in cocreatie is een continu proces van ontwikkelen, uitproberen, observeren, interpreteren, leren en aanpassen. Dat kunnen we alleen in nauwe samenwerking met leerlingen en docenten. Ben je na het lezen van dit artikel enthousiast en wil je een keer meewerken in een cocreatie traject van Blink Nederlands? Meld je dan hier aan.