Stop met het ‘bashen’ van leraren en juich initiatieven toe die het vak Nederlands een nieuwe impuls geven, betoogt leermiddelenontwikkelaar Erika Welgraven.

Leerlingen die het vak Nederlands subiet en “hartstochtelijk” laten vallen als het een keuzevak zou zijn? Marcia Luyten beschrijft in haar column in de Volkskrant van 26 mei jl. haar verbijstering over de aanpak van het vak Nederlands in het voortgezet onderwijs en de ervaringen van haar zoon en dochter. Ik hoor er ook een stil verwijt in: “Waar zijn die docenten Nederlands nou toch mee bezig? Ze verkwanselen het vak.”

Als ontwikkelaar van leermiddelen spreek ik veel leraren Nederlands en zit ik achterin de klas bij hun  lessen. Ik zie dat het kan: een schoolwereld die meer biedt dan taai en lusteloos Nederlands. Daar wil ik de loftrompet over afsteken. En journalisten en opiniemakers oproepen: stop met het ‘leraar bashen’ en juich initiatieven toe die het vak Nederlands een nieuwe impuls geven.

Inspirerende voorbeelden
Ik ben ervan overtuigd dat inspirerende voorbeelden het schoolvak verder vooruit helpen dan de zich herhalende negatieve teneur van artikelen en columns over het vak Nederlands. Individuele leraren die steeds opnieuw inspiratie zoeken in de wereld van media en cultuur om hun leerlingen te laten ervaren hoe cruciaal taal is. Leraren die hun vondsten delen via sociale media en Google Drive en zo elkaar aanzetten tot nieuwe werkvormen. Secties Nederlands die op scholen een nieuw programma voor het vak Nederlands neerzetten of die intensief met elkaar debatteren over keuzes en kansen binnen het PTA – het programma van toetsing en afsluiting.

En ook buiten de school gebeurt veel. Ik zie hoe leraren Nederlands uit Curriculum.nu en SLO voorstellen doen voor een samenhangend en relevant vakinhoudelijk programma. Ik zie nieuwe educatieve uitgevers die de betrokkenheid van leerlingen en resultaten uit breinonderzoek als vertrekpunt nemen bij de ontwikkeling van leermiddelen, de Stichting Lezen die haar wezenlijke ‘one issue’ over Lezen en het vak Nederlands steeds weer uitdraagt met acties en evenementen en die samen met andere partijen gehoor geeft aan de oproep tot een leesoffensief. En het Meesterschapsteam dat vanuit de universiteiten met LitLab en de Schrijfakademie laat zien op welke manier de Neerlandistiek ideeën aan leraren kan aandragen om het vak te vernieuwen. Ook zie ik  vakdidactici en leraren vechten voor een nieuw centraal examen dat meer doet dan leerlingen testen op hun ‘strategische’ toetsvaardigheden.

Al deze initiatieven samen vormen een verzameling lichtpunten. Ze laten de uniciteit van het vak Nederlands zien. Taal als fundament van al het kennen en kunnen van leerlingen. In de echte wereld – buiten die van de beeldvorming – is er geen sprake van het failliet van het vak, maar juist een hartstochtelijke hoop voor Nederlands nieuwe stijl.

Erika Welgraven
Leermiddelenontwikkelaar
Blink Nederlands