Grote mond of groot gelijk? Geef verschillende perspectieven de ruimte in de les.
“Gouden eeuw? Zwarte bladzijde zal je bedoelen”. “Staat er op de volgende bladzijde wél een vrouw?”. In de klas krijg je ongetwijfeld te maken met andere perspectieven. Logisch, je leerlingen ontdekken de wereld en zichzelf. En geschiedenis geeft ze inzicht in waar ze vandaan komen en hoe ze zich verhouden tot die wereld. Maar hoe ga je ermee om? Blink ondersteunt je door de geschiedenis te laten zien als een construct van het verleden dat verbonden is met het nu. Dat je kunt onderzoeken, bevragen en dat steeds verandert.
1 feit, 3 perspectieven
Bekijk de videoFormat multiperspectiviteit
We hebben een format ontwikkeld waarmee je een werkvorm kunt maken over onderwerpen die tot maatschappelijke discussies leiden, zoals islam, kolonialisme of de holocaust. Hiermee ontdekken je leerlingen verschillende perspectieven op deze onderwerpen en leren ze een discussie voeren op basis van argumenten.
Dilemma
De combinatie van zo veel mogelijk perspectieven is de manier om een zo compleet mogelijk beeld van het verleden te krijgen.
Wat verstaan we precies onder Multiperspectiviteit?
Multiperspectiviteit bij geschiedenis houdt in dat je je los kan maken van je eigen perspectief en vanuit verschillende invalshoeken naar historische gebeurtenissen en personen kan kijken. Je kan je dus inleven in het perspectief van anderen, waarbij je rekening houdt met zowel de normen en waarden uit die tijd als de normen en waarden van de huidige tijd en die van de onderzoeker.
Bij multiperspectiviteit gaat het erom dat je erkent dat er meerdere manieren zijn om naar dat verleden te kijken.
- in het verleden zelf, door het gebruik van primaire bronnen vanuit verschillende perspectieven op een gebeurtenis.
- tussen verleden en heden, door interpretaties van het verleden vanuit verschillende periodes mee te nemen.
- door ook in het heden naar geschiedenis te kijken vanuit de perspectieven van leerlingen en die vanuit hun achtergrond, normen en waarden bespreekbaar te maken.
In Blink Geschiedenis zijn alle drie manieren van multiperspectiviteit in het lesmateriaal meegenomen. Je krijgt bijvoorbeeld bronnen over zowel de Nederlandse als Spaanse kant van de Tachtigjarige Oorlog en je behandelt in een les ook slavernij door de eeuwen heen.
Maar bovenal is er aan het eind van iedere onderzoeksles ruimte voor een inhoudelijk klassengesprek op basis van de onderzoeksresultaten van leerlingen, hun achtergrond, haakjes in het lesmateriaal en jouw expertise. Hiermee kun je het gesprek voeren over hoe we naar het verleden kunnen kijken. Dat vereist openheid en dialoog. Op die manier kun je leerlingen leren om door de ogen van andere personen te kijken. Wat ons betreft is dat een essentiële vaardigheid in onze pluriforme en democratische samenleving. Geschiedenis is het vak om dit te oefenen.
Blink Bruggenbouwers
Wij volgen de ontwikkelingen in ons vak op de voet en delen onze bevindingen graag. Door artikelen aan te bevelen en door nieuwe artikelen te schrijven. Met deze content willen we een brug slaan tussen de onderzoeken en theorie naar jullie dagelijkse praktijk.
Multiperspectiviteit bij gevoelige onderwerpen
Verschillende perspectieven in de klas? Het geeft vaak discussie. En zeker als het om gevoelige onderwerpen gaat, kan die discussie behoorlijk verhit worden. Hoe ga je daarmee om? Tom van Moll was zelf jaren docent geschiedenis en geeft in dit artikel op basis van literatuuronderzoek praktische tips.
Multiperspectiviteit in je opleiding
Te weinig ruimte in het curriculum voor verschillende perspectieven? Dat valt mee. De vraag is, hoe breng je die perspectieven in je les en hoe zorg je ervoor dat je tot een goede dialoog komt? Docent Lerarenopleiding Geschiedenis HvA Kris van den Heijkant ging erover in gesprek met Hanneke Tuithof, Vakdidacticus geschiedenis, Universiteit Utrecht.
Bekijk het mini college van Bjorn Wansink
In een mini-college van 20 minuten vertelt Bjorn Wansink je meer over omgaan met controversiële onderwerpen in de klas. Met praktische tips!
Bjorn Wansink is universitair hoofddocent aan de Universiteit Utrecht en doet al jaren onderzoek naar hoe docenten lesgeven over controversiële onderwerpen.
Doe de proefles 'Een duister verleden' van Blink Geschiedenis
Ben je benieuwd hoe wij bij Blink Geschiedenis, omgaan met multiperspectiviteit in onze lessen? Bekijk dan les 4 van de module ‘Regenten en vorsten’. Deze les, ‘Een duister verleden’ toont heel goed aan hoe wij leerlingen stimuleren om gebeurtenissen uit het verleden vanuit meerdere invalshoeken te onderzoeken, over verschillende standpunten na te denken en hun plaats in de discussie te bepalen. En ook welke houvast de docent krijgt om daarover met elkaar in de klas het gesprek aan te gaan.
Gert Biesta over deze les:
“Dat leerlingen zich moeten verplaatsen in het perspectief van een museumdirecteur die aandacht wil besteden aan Marten en Oopjen en het slavernijverleden is prachtig. Zo begin je in te zien dat er aan alles meerdere perspectieven zitten, dat het allemaal niet zo eenduidig is.”
Boekentips met multiperspectiviteit als thema
Generatie 9/11 migratie, diaspora en identiteit – Lotfi El Hamidi (Uitgeverij Pluim 13-09-2022)
In heel Europa veranderden de levens van jongeren na de aanslagen van 9/11 abrupt:
hun aanwezigheid was plots onderwerp van maatschappelijke discussie.
De plek van de islam in de westerse samenleving, migratie en integratie leidden tot verhitte debatten.
De nieuwe koloniale leeslijst – Rasit Elibol (Das Mag Uitgeverij 16-03-2021)
Nu standbeelden sneuvelen en het Nederlandse koloniale verleden opnieuw tegen het licht wordt gehouden, is het hoog tijd om ons weer te verdiepen in de koloniale letteren.
Namens De Groene Amsterdammer stelde Rasit Elibol De nieuwe koloniale leeslijst samen: een bundel essays die de koloniale klassiekers aan een noodzakelijke nieuwe lezing onderwerpen, maar daar bovenal iets naast en tegenover plaatsen.
Een verborgen geschiedenis – Thom Hoffman (Uitgeverij Wbooks)
Indiëkenner Thom Hoffman neemt de lezer mee op een fascinerende reis door de tijd,
aan de hand van betoverende en soms confronterende foto’s uit Nederlands-Indië.
Een verborgen geschiedenis, het resultaat van 20 jaar onderzoek in de schatkamers van
Nederlandse musea en erfgoedinstellingen, daagt uit tot een andere manier van kijken naar historische foto’s uit de voormalige kolonie.
Tien keer meer geschiedenis – Miguel Heilbron en Anja Sinnige (Fawaka Wereldburgerschap najaar 2022)
Wat weet jij over Imhotep, Gilgamesh of Fatima Al-Fihri? Bij geschiedenis op Nederlandse scholen staat vaak ‘westerse’ geschiedenis centraal. Maar daarbij blijven belangrijke historische personen, gebeurtenissen en ontwikkelingen onderbelicht. In de publicatie “Tien keer meer geschiedenis – Les-inspiratie”, ontwikkeld vanuit het onderwijsprogramma Fawaka WereldBurgerschap in samenwerking met verschillende organisaties, staan voorstellen om de lesinhoud aan te vullen.
