Hoe motiveer je élke leerling om te lezen?

De leesniveaus in groep 4 kunnen flink uiteenlopen, vooral in de eerste maanden. Hoe zorg je dan dat alle leerlingen meedoen – van taalzwakke leerlingen die net wat extra hulp nodig hebben tot sterke lezers die meer uitdaging zoeken? Leerkracht Esmay Holtman van basisschool PCBO De Wegwijzer in Apeldoorn gebruikt Blink Lezen om te differentiëren. Wat valt haar vooral op? “De verschillen worden steeds kleiner.”

Leesonderwijs waar kinderen blij van worden

Esmay Holtman werkt nu drie jaar als leerkracht groep 4 bij PCBO De Wegwijzer in Apeldoorn. De school werkt sinds twee jaar met Blink Lezen en Blink Wereld, en de thematische aanpak sprak haar direct aan. “Het verschil met hoe we het eerst deden is duidelijk merkbaar. De betrokkenheid van de kinderen is nu veel groter – ze vinden lezen weer leuk. Geen invullesjes meer of lijntjes trekken, maar écht met teksten aan de slag. Het is mooi om te zien wat dat met ze doet.”

Rijke teksten, hoge verwachtingen

Differentiatie is voor Esmay een vanzelfsprekend onderdeel van haar leesonderwijs. “Bij Blink Lezen werk je met rijke teksten die best pittig zijn, maar doordat leerlingen deze teksten veel herhalen – eerst met voorlezen, dan koorlezen, dan in duo’s samen lezen – oefenen ze vaker met de tekst. Daardoor mag die tekst ook moeilijker zijn.”

Ook de kinderen die moeite hebben met lezen, werken met dezelfde teksten. Esmay vertelt: “Je hebt altijd hoge verwachtingen van alle leerlingen in je klas, en je combineert dat met de juiste ondersteuning.” Zo kunnen alle leerlingen meedoen met de les.

Preteaching en audiolezen

Voor leerlingen die meer hulp nodig hebben, zet Esmay extra ondersteuning in. “Blink Lezen heeft hele mooie preteaching-lessen. Daarmee bereid je de zwakkere lezers voor op de teksten die ze met de hele klas gaan lezen. Ze doen alvast wat meer kennis op, kunnen er al over praten, en begrijpen de teksten daardoor beter. Je ziet dat ze daar zelfvertrouwen van krijgen.”

Ook audiolezen is een waardevolle tool. “Kinderen luisteren via een Chromebook, terwijl ze in hun eigen boekje meelezen. Dat doen ze heel zelfstandig. Ze kunnen het Leesclubboek laten voorlezen – dat is het boek dat de hele klas samen leest – en de Wereldlezen-teksten. En het werkt! Laatst lazen we Spekkie en Sproet met de hele klas, en toen zei een leerling: ‘Ik wil het gewoon zélf verder lezen.’ En ze zette haar koptelefoon af. Echt een overwinning.”

Thematisch werken versterkt het leren

Thema’s helpen volgens Esmay ook extra goed bij leerlingen met een kleinere Nederlandse woordenschat. “Op onze school hebben veel kinderen een migratieachtergrond. Niet alle ouders beheersen de Nederlandse taal, waardoor sommige kinderen een iets beperktere woordenschat hebben,” vertelt Esmay. “Juist dan is thematisch werken zo belangrijk. Je blijft langer bezig met één onderwerp, waardoor het beter blijft hangen.”

En dat werkt volgens haar echt. “Dingen komen steeds op een andere manier terug – via een andere opdracht of een andere tekst. Steeds weer vanuit een andere invalshoek. Blink Lezen en Blink Wereld sluiten daarin mooi op elkaar aan.” Esmay verbaast zich soms over hoeveel haar leerlingen onthouden. “Dan weten ze bijvoorbeeld nog precies hoe lang een dino was – zo lang als een treinwagon.”

Meer uitdaging voor sterke lezers

Differentiatie betekent ook: meer uitdaging voor sterke lezers. Esmay: “Bij gesprekken over de tekst verwacht ik van deze leerlingen dan net iets meer. Dus uitgebreider antwoord geven, of iets meer de diepte in, of uitleggen waarom ze iets vinden. En bij vrij lezen probeer ik ze uit te dagen om een moeilijker of dikker boek te kiezen, met een iets langere verhaallijn.”

Wat levert differentiëren vooral op? “De niveauverschillen worden juist steeds kleiner. Iedereen doet mee. Zelfs kinderen die moeite hebben met lezen, lezen hardop mee in de klas. Je ziet ze glunderen: ‘Ik weet al wat er straks komt!'”