Veelgestelde vragen

Bij Blink Lezen ontwikkelen we ‘leesdossiers’ per thema: een boekje waarin alle werkbladen gebundeld zijn én waar een bijlage bij zit met alle gedrukte leesteksten. Lezen blijkt vooralsnog het beste te gaan vanaf papier, zeker voor de nog niet zo ervaren lezers: het geeft meer focus en rust. Daarbij kunnen ze dan in de papieren tekst ook passages markeren of andere aantekeningen maken als dat nodig is. De opdrachten bij Wereldlezen maken de kinderen (vooralsnog) ook op papier, omdat er regelmatig iets getekend of in een schema gezet moet worden. Dit kan digitaal nog niet goed. Daarnaast komen er in het leesdossier opdrachten bij het leesclubboek, het voorleesboek en de keuzeboeken; ook dit zijn wat vrijere werkvormen waarbij wordt getekend en de kinderen aantekeningen maken.

Met behulp van de ervaringen in het eerste gebruiksjaar en wellicht verbeterde technische mogelijkheden kan het zijn dat digitaal werken bij Lezen op termijn wel een goede optie wordt, maar op dit moment is dat nog niet het geval.

Om te beginnen: de prijzen liggen nog niet vast. Dit maken we in februari definitief.

Een belangrijk onderdeel van het pakket van Blink Lezen zijn de vijf leesboeken – een boek per thema- die elke leerling jaarlijks ontvangt. Deze vijf leesboeken mogen de leerlingen houden! We hebben met de grote kinderboekenuitgeverijen van Nederland afspraken gemaakt waardoor we deze boeken voor een zeer laag tarief kunnen aanbieden.
Naast een leesboek per thema is er een leesdossier met daarin de teksten en bijbehorende opdrachten die bij de lessen horen.
Tot slot is er een digitale licentie bij Blink Lezen. Via deze digitale licentie heb je toegang tot het lesmateriaal bij de thema’s van Blink Lezen, inclusief het materiaal op het digibord en de extra ‘leesbronnen’ in de omgeving van de leerling.
We verwachten nu dat de digitale licentie in combinatie met de leesboeken en de tekst-werkboekjes rond de € 29,50 per leerling per jaar gaat kosten. Dit is qua prijs vergelijkbaar of goedkoper dan de andere geïntegreerde lesmethodes voor lezen.
Aanvullend is er nog lesmateriaal dat je er los bij kunt bestellen:

• Bij elk thema van Blink Lezen hoort een voorleesboek. Dit voorleesboek kun je bij ons bestellen, maar natuurlijk ook zelf bij de bieb halen als je dat wilt. Of misschien heb jij als leerkracht een ander boek dat je heel graag wilt voorlezen dat past binnen het thema, dan bestel of leen je dat boek. De kosten van een voorleesboek zijn vergelijkbaar met de prijs van een boek in de winkel.
• Extra boekenpakketten per thema, van ongeveer 30 boeken per pakket. Deze pakketten bestaan uit fictie- en non-fictieboeken. De kinderen kunnen deze boeken lezen nadat ze hun leesclubboek uit hebben. Je kunt ook onze boekenlijsten gebruiken om te kijken wat jullie bibliotheek hierin kan betekenen.

We hebben gemerkt dat de scholen waarmee we over lezen hebben gepraat en die de afgelopen periode een thema als pilot hebben gedaan, behoefte hebben aan trainingen over lezen in het basisonderwijs. Tijdens het proeftraject dat de komende maanden loopt, onderzoeken we verder aan wat voor soort training(en) er behoefte is. We verwachten dat we net als bij Blink Wereld samen met een aantal onderwijsadviesbureaus trainingen gaan verzorgen.

Technisch lezen en begrijpend lezen zijn geïntegreerd in lesmateriaal van Blink Lezen. Dat betekent dat bijvoorbeeld in een les Wereldlezen beide vormen van lezen aan bod kunnen komen. Hierdoor is niet heel specifiek aan te wijzen waar technisch (of begrijpend) lezen aan bod komt. Dit is ook bewust; uit onderzoek blijkt dat dit verschil in lezen verwarrend is voor leerlingen en niet bijdraagt aan het beter en meer gemotiveerder lezen.

Waarbij in groep 4 het zwaartepunt meer ligt op technisch lezen (vlot en vloeiend lezen – maar wel  met aandacht voor de inhoud van de tekst en begrijpen waar het over gaat), ligt in groep 7/8 het zwaartepunt op begrijpend lezen (waarbij het vlot en vloeiend lezen aan bod blijft komen om het te ‘onderhouden’).

We zijn momenteel met verschillende toetsingspartijen aan het onderzoeken hoe we het beste de voortgang van kinderen kunnen bijhouden in Blink Lezen. We ontwikkelen samen met deze partijen een aantal summatieve toetsen die voorbereiden op de LVS-toetsen. We richten ons daarnaast uitgebreid op formatief toetsen, bijvoorbeeld door middel van rubrics. Het heeft onze voorkeur dat je als leerkracht op elk moment inzicht hebt in hoe een leerling leest, niet alleen tijdens toetsingsmomenten.

Iedere school kan met Blink Lezen werken, ongeacht de methode die je voor wereldoriëntatie hebt. Het werkt versterkend als je de thema’s van Blink Lezen waar mogelijk laat aansluiten bij je thema’s voor wereldoriëntatie. Het thema Oorlogsgeheimen sluit bijvoorbeeld goed aan bij een geschiedenis-thema over de Tweede Wereldoorlog.
We ontwikkelen de thema’s van Blink Lezen zo, dat ze 1-op-1 aansluiten op de thema’s van Blink Wereld – geïntegreerd (eveneens vijf thema’s per jaar). Het voorbeeld-thema Oorlogsgeheimen doe je dan als je bij Blink Wereld – geïntegreerd met het thema Oorlog en Vrede bezig bent. Op deze manier ben je een langere tijd met een thema bezig, komen woorden vaker terug en wordt het beter in het lange-termijn geheugen opgeslagen. Ook kun je de keuzeboeken bij Blink Lezen laten aansluiten op je eigen onderzoek bij Blink Wereld – geīntegreerd.

Daarnaast maken we een schema waarin we aangeven welke thema’s van Blink Wereld – vakgericht aansluiten bij de thema’s van Blink Lezen.

Voor de scholen die niet met Blink Wereld werken maken we een overzicht bij welke soort onderwerpen van wereldoriëntatie de thema’s aansluiten.

Uiteraard houden we rekening met de verschillende soorten toetsen die scholen nu gebruiken voor lezen, waaronder de Cito-toets. We ontwikkelen momenteel, samen met toetsontwikkelaars van verschillende toetsingspartijen, oefentoetsen waarmee kinderen goed voorbereid zijn op de eindtoets. Naast deze vorm van echt summatief toetsen, bieden we verschillende tools (o.a. rubrics) om de voortang van de kinderen bij te houden. We geven in het lesmateriaal duidelijk aan hoe dit bij Blink Lezen in elkaar zit.

Er zijn vijf thema’s per jaar. Met een thema ben je 6-7 weken bezig. De thema’s geef je telkens in een blok tussen de vakanties. Met thema 1 start je bijvoorbeeld na de zomervakantie en je rondt het thema af voor de herfstvakantie. Met thema 2 start je vervolgens na de herfstvakantie en je rondt het af voor de kerstvakantie.

Blink Lezen gaat uit van dagelijks ongeveer een half uur zelfstandig lezen. Per thema bieden we hiervoor één leesclubboek dat alle leerlingen krijgen. Daarna kunnen kinderen een boek (fictie of non-fictie) lezen dat binnen het thema past of iets dat ze zelf graag lezen. Wij maken boekenlijsten met adviezen voor boeken en verwerken tips voor het kiezen van een boek dat bij je past in het lesmateriaal. De kinderen houden hun leeservaringen bij in hun leesdossier.

Per week geef je een les Wereldlezen. Je kunt ervoor kiezen om de les in één keer te geven, of op te splitsen in twee lessen. In totaal ben je hier ongeveer 60 minuten per week mee bezig.

Per thema zijn er ongeveer vier Minicolleges van 20-30 minuten. Bijvoorbeeld over hoe je beoordeelt of een tekst betrouwbaar is.

Tot slot is ook voorlezen onderdeel van Blink Lezen. Per thema is er een bijpassend voorleesboek gekozen, waar op het digibord achtergrond-info of korte activiteiten of vragen bij worden gegeven om het boek nog meer te laten leven. Daarnaast kun je natuurlijk ook zelf een boek kiezen dat je graag voorleest.

Op deze pagina lees je meer over de structuur en opbouw van Blink Lezen.

De eerste +/- twee weken van een thema lezen de kinderen op school in hetzelfde leesboek. Dat boek mogen ze houden, het mag mee naar huis. Zo bouwen ze door de jaren heen hun eigen kinderboekencollectie op. Uiteindelijk hebben ze 25 eigen boeken!  Deze boeken selecteren we in samenwerking met ons Kinderpanel.

Bij dit boek bieden we diverse werkvormen en opdrachten aan, waardoor het boek gaat leven en er in de klas samen over gesproken kan worden. Dit zorgt voor meer plezier in het lezen; kinderen geven zelf aan dat ze het erg leuk vinden om het met elkaar te hebben over een boek.
Met dit boek en de opdrachten komt ook het onderdeel ‘literaire competenties’ aan bod, zoals genoemd in de nieuwe voorstellen voor kerndoelen vanuit het team Nederlands van Curriculum.nu.

De kinderen lezen het leesclubboek in principe gewoon op school. Je ruimt dus in je rooster tijd in voor kinderen om zelf – in hun eigen tempo – in het boek te gaan lezen. Het beste is om kinderen per dag 30 minuten zelf te laten lezen; dan maken ze echt meters en dit draagt veel bij aan het vergroten van hun leesvaardigheid. Hoe meer je leest, hoe beter je gaat lezen.

Deze boeken zitten in het pakket van Blink Lezen. Door de samenwerking met alle grote kinderboekenuitgevers van Nederland kunnen we deze boeken binnen de prijs aanbieden.

Het uitgangspunt van Blink Lezen is het aanbieden van ‘rijke teksten’, voor ieder kind. Dat betekent dat ieder kind evenveel tijd en kans heeft om echt verder te komen. Dus meestal zijn er geen teksten op verschillende niveaus en delen we kinderen niet bij voorbaat in op niveaus. Uit onderzoek is gebleken dat de kinderen in het laagste niveau-groepje op die manier juist met veel minder nieuwe woorden in aanraking komen. Het is effectiever om hen veel in aanraking te laten komen met rijke taal in plaats van veel door te oefenen met een beperkte set aan voor hen lastige woorden. Het los lezen van woordrijen (zonder context, met focus op leesproblemen) is dan ook niet de meest zinvolle besteding van de beschikbare tijd. Datzelfde geldt voor het snellezen daarvan.

Dat betekent dat er in Blink Lezen op een andere manier omgegaan wordt met niveauverschillen. Namelijk door effectieve ondersteuning, bijvoorbeeld door veel samen te lezen (voor-koor-door lezen), door pre-teaching en re-teaching en door andere vormen van ‘scaffolding’.

Blink Lezen is een leesmethodiek voor technisch lezen, begrijpend lezen (en luisteren en kijken), voorlezen en zelf lezen. Per jaar werk je aan vijf thema’s; van vakantie tot vakantie doe je steeds een thema. Deze leesmethodiek kun je goed aan laten sluiten bij de wereldoriëntatie-methode die op school gebruikt wordt, omdat de thema’s gaan over onderwerpen die ook aan bod komen bij wereldoriëntatie. Je doet dan in een periode een thema van Blink Lezen naast het thema van wereldoriëntatie dat hierbij aansluit; je kijkt zelf of en waar dat kan met jouw methode. Bij de methode Blink Wereld – geïntegreerd is die match door ons gemaakt: ieder thema van Blink Lezen sluit aan op een thema van Blink Wereld – geïntegreerd. Ook voor Blink Wereld – vakgericht komen we met een schema zodat je ziet welke thema’s goed op elkaar aansluiten.

Blink Lezen is uiteraard ook los van een wereldoriëntatie-methode te gebruiken.

Wij geven (online) methodepresentatie op maat over Blink Lezen aan schoolteams. Vervolgens kun je drie maanden lang gratis het lesmateriaal bekijken in de lesomgeving.

>Vraag een methodepresentatie aan

De komende maanden proberen 100 scholen de eerste thema’s van Blink Lezen uit en voorzien ons van feedback. Zo kunnen wij het lesmateriaal verder optimaliseren. Later dit voorjaar kun je dan ook een proeflicentie aanvragen zonder dat je vooraf al een methodepresentatie hebt gehad.

Met name in groep 4 wordt binnen Blink Lezen heel veel aandacht besteed aan vlot en vloeiend lezen: voor-koor-door, theaterlezen, karaoke lezen, ondertitels lezen, enzovoort. Als je veel aandacht besteedt aan vloeiend lezen, pak je ook woorden die iets lastiger te lezen zijn, automatisch mee. Je kunt er als leerkracht even de aandacht op vestigen als je merkt dat er ergens een probleem ontstaan – en daarna kun je weer verder. Door veel te lezen, gaat de woordherkenning steeds beter en dat is waar het uiteindelijk om draait, ook bij technisch lezen.

Woordrijtjes stampen heeft voor de grootste groep leerlingen weinig tot geen zin omdat woorden niet beklijven bij kinderen als het geïsoleerd wordt aangeboden. Het is veel nuttiger (en motiverender) om die tijd te besteden aan betekenisvol lezen: woorden lezen in een natuurlijke context.  Het beklijft pas als een kind het woord vaak ziet (en hoort) en dat lukt het beste door: gewoon veel lezen.

Zo geven Anneke Smits en Erna van Koeven (Hogeschool Windesheim, auteurs van het boek ‘Rijke taal’) aan dat de ‘instructietafel’ met een groepje zwakke lezers in bijvoorbeeld groep 4 niet de beste oplossing is. “In die tijd leert de laagste groep aan de instructietafel 70-100 woorden, terwijl de andere groep ondertussen 4.000 woorden leert.” Het belangrijkst is het dat zwakke lezers dezelfde rijke teksten lezen als goede lezers. Dat gaat soms wat ‘modderig’, maar als je zwakke leerlingen de tijd geeft, komen ze er wel.

Voor leerlingen die echt uitvallen, bijvoorbeeld door dyslexie, zijn er goede RT-programma’s (en ­­‑ondersteuners).

In het traject dit jaar met de proefscholen en in overleg met experts onderzoeken we nog of het wel zinvol is om bepaalde leerlingen te helpen met het extra oefenen van bepaalde woorden – of wellicht juist beter met een andere vorm van specifieke ondersteuning.

We hanteren hierbij het uitgangspunt, gebaseerd op wat we weten uit wetenschappelijk onderzoek, dat het over het algemeen niet zinvol is om leerlingen in te delen in niveaugroepen en daar het niveau van de teksten op af te stemmen. Alle leerlingen zijn gebaat bij zo rijk mogelijke taal. En bij veel tijd om te lezen.

Het rapport van Houtveen bevestigt dat heterogene groepen te verkiezen zijn boven homogene:[1]

• Juist voor begripsvorming is het belangrijk alle leerlingen, dus ook zwakkere, een rijk leerstofaanbod te bieden.
• Een goed differentiatiemodel is niet het homogeen groeperen van leerlingen, maar een ‘stapeling’ van aanbod en tijd:
  • De eerste ‘laag’ betreft een rijk leerstofaanbod dat aan alle leerlingen in de heterogene groep wordt aangeboden. Binnen dit basisaanbod kunnen ondersteuningsvormen ingebouwd worden om zwakkere leerlingen te ondersteunen. Een voorbeeld hiervan is het inzetten van ‘luisterboeken’ voor zwakkere lezers of variëren in moeilijkheidsgraad van te lezen boeken.
  • De tweede laag is bedoeld om de zwakkere leerlingen in de gelegenheid te stellen in voldoende mate van het basisaanbod te profiteren. Dit kan bijvoorbeeld door het uitbreiden van de tijd die deze leerlingen krijgen om te lezen.

Leerlingen moeten dus zo veel mogelijk samen optrekken (een rijk aanbod voor de hele groep) en waar nodig extra uitdaging, of extra ondersteuning en tijd krijgen. Een methode moet de leerkracht hierin ondersteunen. Deze uitgangspunten worden verwerkt in het lesmateriaal van Blink Lezen.

[1] In: Houtveen, Steensel & De la Rie (2019)

Voor groep 4 en voor groep 5-6 (pakket A) verschijnt het lesmateriaal per schooljaar 2021-2022. De eerste twee thema’s staan aan het begin van het schooljaar klaar, waarna gedurende het schooljaar de andere thema’s verschijnen. Het lesmateriaal voor groep 7-8 verschijnt in elk geval het jaar erop en waarschijnlijk verschijnen er al drie van de vijf thema’s in het schooljaar 2021-2022. Het lesmateriaal voor groep 7/8 kun je dan tegen zeer gereduceerd tarief bestellen.