1. Jagers en boeren - Dossier 14
Uitdaging: Stop de seriemoordenaar door bronnenonderzoek.
Context: Er is weinig bewaard gebleven uit de prehistorie. Het vergt daarom creativiteit om uit de bestaande bronnen, zoals lijken en grafgiften, een reconstructie te maken van wat er toen gebeurde. Technieken uit onze tijd, zoals DNA-onderzoek, leiden tot nieuwe inzichten en verhalen over de prehistorie.
Sleutelbegrip: Kennis: hoe kom je aan kennis over het verleden? Alle mensen uit die tijd zijn dood. Hoe weet je of informatie klopt?
Hoofdvaardigheid: Bronnenonderzoek
Historische inhoud: Kennis over bronnen, jagers – verzamelaars, eerste boeren, arm en rijk, landbouwrevolutie, ontstaan eerste steden (hv).
Eindproduct: Eindverslag
2. Grieken - Strijd van de Grieken
Uitdaging: Win met jouw polis de strijd tegen de andere poleis met goede argumenten over je kennis van de oude Grieken (mythologie, filosofie en politiek).
Context: De Griekse wereld bestond uit verschillende poleis met ieder een eigen bestuur en identiteit. Maar de poleis hadden ook een gemeenschappelijke taal en cultuur, waarbij goden een belangrijke rol speelden.
Sleutelbegrip: Identiteit: wat hoort bij jouw identiteit en wat niet? En wie of wat bepaalt wat jouw identiteit is? En hoe zat dat bij de oude Grieken? Zij hadden meerdere identiteiten. Hoe kan dat en speelt dat nog steeds?
Hoofdvaardigheid: Argumenteren
Historische Inhoud: Griekse poleis, mythologie, filosofie, politiek en bestuur, debat, Atheense democratie.
Eindproduct: Poster-presentatie
3. Romeinen - Rijk in Rome
Uitdaging: Start een onderneming in Rome in het jaar 44 v. Chr., het jaar waarin Ceasar wordt vermoord en wordt zo rijk mogelijk.
Context: Rome was eeuwenlang het bruisende middelpunt van een wereldrijk. Mensen uit alle hoeken van het rijk trokken naar Rome in de hoop op sociaal-economisch succes, want de handel bloeide. De stad bood kansen voor al deze verschillende groepen en volken.
Sleutelbegrip: Succes: de tijd en plaats waarin je geboren wordt bepaalt mede je kans op succes. Hoeveel kans hadden mensen om binnen het Romeinse Rijk carrière te maken? (sociale mobiliteit)
Hoofdvaardigheid: Tijd- en plaatsgebondenheid
Historische Inhoud: Groei Romeinse rijk, Germanen, romanisering, de Romeinse republiek, de Romeinse samenleving, handel in het Romeinse Rijk, keizerrijk, ontstaan christendom, einde van het Romeinse Rijk.
Eindproduct: Productbeschrijving
4. Monniken en Ridders - Ola en het geheime genootschap
Uitdaging: Kies het voorwerp dat het best de macht van Karel de Grote representeert.
Context: Karel de Grote was een van de machtigste mannen in de vroege middeleeuwen. Hoe lukte het hem zoveel macht te verzamelen en te behouden in een tijd waarin de wegen in verval waren, lokale heren onderling streden en er geen groot, goed geolied leger meer was zoals in het Romeinse Rijk?
Sleutelbegrip: Macht: waaraan herken je macht toen en nu? Hoe worden deze symbolen van macht gebruikt?
Hoofdvaardigheid: Representativiteit van bronnen
Historische Inhoud: Standensamenleving, Karel de Grote en zijn macht, bestuur en leenstelsel, leven op een domein, verspreiding christendom, ontstaan en verspreiding islam.
Eindproduct: Vlog
5. Steden en staten - Middeleeuwse stad
Uitdaging: Laat een stad groeien en bloeien door bij historische gebeurtenissen keuzes te maken die gevolgen hebben voor de ontwikkeling van de stad.
Context: Vanaf het jaar 1000 groeiden overal in Europa dorpen langzaam uit tot steden. Er moesten afspraken gemaakt worden over hoe mensen in zo’n stad het best met elkaar konden samenleven. Een nieuwe groep handelaren en ambachtslieden (burgers) kreeg invloed. Inwoners losten samen problemen op als ziekten, brandgevaar en criminaliteit.
Sleutelbegrip: Samenleven: door het ontstaan van steden leefden groepen mensen voor het eerst dicht op elkaar. Wat is nodig om goed samen te leven?
Hoofdvaardigheid: Oorzaak en gevolg
Historische Inhoud: Ontstaan steden, landbouwstedelijke samenleving, kruistochten, opkomst burgerij, stadsrechten, staatsvorming en centralisatie, de stadskroniek, de zwarte dood, strijd tussen kerk en staat (investituurstrijd) (hv).
Eindproduct: Stadskroniek
6. Ontdekkers & hervormers - Historische helden
Uitdaging: Pitch wie voor jou de meest relevante (hv) / belangrijke (gt) 16e-eeuwse held is.
Context: De 16e eeuw staat bekend als een eeuw van wereldwijde veranderingen op politiek, economisch, cultureel en religieus gebied. Zo waren er in die periode verschillende strijden, met diverse ‘helden’: een strijd op zee, met Columbus en Barentz, een strijd op papier, tussen Erasmus en Luther en de strijd om Haarlem, waarin Kenau en Filips II een belangrijke rol speelden.
Sleutelbegrip: Relevantie (hv) / belangrijk (gt): wanneer is iemand uit de geschiedenis relevant/belangrijk? Wat maakt een persoon uit de 16e eeuw relevant/belangrijk voor jou?
Hoofdvaardigheid: Historische significantie
Historische inhoud: Renaissance, Europese ontdekkingsreizen, reformatie, hervormingen, Spaanse en Nederlandse kant van het beleg van Haarlem, Nederlandse Opstand.
Eindproduct: Pitch
7. Regenten en vorsten - Marten en Oopjen te koop
Uitdaging: Adviseer in hoeverre de schilderijen van Marten en Oopjen het symbool van de 17e eeuw zijn.
Context: De 17e eeuw staat bekend als de Gouden Eeuw, maar dat kan je betwisten. In deze periode was de schilderkunst sterk in opkomst, als uiting van nieuwe cultuur en identiteitsvorming van de rijke burgerij.
Sleutelbegrip: Schilderkunst: wat maakt schilderkunst typisch 17e-eeuws? En wat vertellen 17e-eeuwse schilderijen je over politiek, cultuur, economie en sociale verhoudingen in die tijd?
Hoofdvaardigheid: Bronnenonderzoek
Historische Inhoud: De Republiek, handelskapitalisme, wereldeconomie, schilderkunst in de 17e eeuw, Hollandse meesters, macht in de Republiek, slavernijverleden, slavernij door de eeuwen heen, wetenschappelijke revolutie (hv).
Eindproduct: Advies
8. Pruiken en revoluties - Lang leve de revolutie?
Uitdaging: Leef je in in jouw personage/persoon die de Franse Revolutie meemaakt. Vul je ervaringen in in je Revolutie journal en blik terug: heeft de revolutie zin gehad?(hv) / besluit: wil je stoppen of doorgaan met de revolutie (gt).
Context: In de 18e eeuw waren er democratische revoluties. De Franse Revolutie was het begin van meer inspraak voor burgers in Europa en heeft tot op de dag van vandaag veel invloed op de ontwikkeling van democratieën.
Sleutelbegrip: Revolutie: wat is een revolutie en welke soorten revoluties ken je? Wat kan je leren over revoluties door je in te leven in de ervaringen van een persoon die er een meemaakt?
Hoofdvaardigheid: Inleven
Historische Inhoud: Verlichting (hv), standensamenleving, absolutisme(hv)/absolute macht (gt), begin en verloop Franse Revolutie, Lodewijk XVI, de Terreur, Robespierre, Directoire (hv), Consulaat (hv), staatsgreep (gt), Napoleon, democratische revoluties wereldwijd (Amerika, Haïti, Nederland) (hv)/revolutie in Nederland (gt).
Eindproduct: Revolutie journal
9. Burgers en stoommachines - Kiezen voor vooruitgang
Uitdaging: Onderzoek de grote problemen van de 19e eeuw en voer campagne voor de idealist(hv)/partij (gt) die het best bij jou past. Wie/welke partij draagt met zijn ideeën het meest bij aan vooruitgang?
Context: De Industriële Revolutie legde de basis voor onze huidige samenleving. De snelle verandering in de 19e eeuw zorgde voor grote maatschappelijke problemen. De oplossingen die toen zijn bedacht zien we nu nog.
Sleutelbegrip: Vooruitgang: voor wie betekende de Industriële Revolutie vooruitgang en voor wie niet? Welke problemen brengt een tijd van vooruitgang met zich mee en hoe los je die op, zodat vooruitgang gewaarborgd blijft?
Hoofdvaardigheid: Continuïteit en verandering
Historische Inhoud: Industriële Revolutie, ontstaan klassensamenleving, verschillende idealen (hv/partijen (gt), armoede, leefomstandigheden, arbeidsomstandigheden, kinderarbeid, ongelijkheid, feminisme, ontstaan politieke partijen, modern imperialisme.
Eindproduct: Campagnemap